Kompozycje zapachowe towarzyszą nam od tysięcy lat. W dawnych czasach tym fachem zajmowali się kapłani, aptekarze lub rzemieślnicy. Po rewolucji przemysłowej zaczęto doceniać twórców kompozycji zapachowych, głównie dzięki rozpoczęciu produkcji i dystrybucji seryjnej kultowych wówczas aromatów. Zaczęły powstawać wielkie domy perfumeryjne, zarządzane przez artystów – perfumiarzy, którzy swoje powodzenie w zawodzie zawdzięczali nie tyle co wrażliwości węchu, co pracowitości, wiedzy i doskonałej wręcz pamięci do tysięcy składników, którymi żonglując w odpowiedni sposób, potrafili stworzyć prawdziwe dzieło sztuki.

Pionierami tego zawodu wówczas byli twórcy takich klasyków jak Chanel No.5       (Ernest Beaux) czy Miss Dior (Jean Carles i Paul Vacher). Komponowanie zapachów dzisiejszych perfum jest sztuką, którą opanowało niewiele osób. Kompozycje to mieszkanka składników pochodzenia naturalnego i syntetycznego dobrana w idealnych proporcjach. Większość współczesnych perfum komponowana jest według trzy-nutowego układu: głowy, serca i bazy. Struktura ta określa etap, na którym poszczególne składniki danej kompozycji zapachowej stają się wyraźnie wyczuwalne w miarę jego rozwijania się, a także które zanikają najszybciej wskutek utleniania.

Najpierw więc wyczuwamy nutę górną, potocznie nazywaną nutą głowy.                 Można zaryzykować stwierdzenie, że jest ona wizytówką perfum, która kojarzy              się z daną marką. To przeważnie ta nuta powoduje, czy dany zapach podoba nam się, czy nie. Tu królują lekkie i świeże aromaty, przeważnie owocowo – kwiatowe, nawet gdy zapach należy do kategorii wieczorowych, mocnych perfum. W pełnej krasie można ją wyczuć już po kilkunastu minutach, lecz po następnym kwadransie zaczyna być powoli wypierana przez środkową nutę serca.

Jest to nuta która, jak sama nazwa mówi, stanowi centrum naszego zapachu. Często jest ona niewyczuwalna, a jej głównym zadaniem jest dać „tło” i idealnie połączyć pozostałe elementy zapachowe. Głównym składnikiem są tu aromaty korzenne, które idealnie harmonizują się z ostatnią nutą, dając efekt estetycznej całości perfum. Utrzymuje się na skórze nawet do paru godzin, praktycznie niezauważalnie zmieniając się w bazę perfum, która ukazuje się na zakończenie tej zapachowej podróży.

Nuta bazy, inaczej określana jako postawa zapachu to ostatni element wykańczający zapach. Trwałość tego akordu potrafi trwać nawet do kilku dni przez umieszczone tu specjalne utrwalacze, które w połączeniu z takimi aromatami jak piżmo, ambra czy żywica wykańczają kompozycję.

Zazwyczaj każda z nut zapachowych składa się z co najmniej kilku składników, choć bywają perfumy o wyjątkowo bogatej lub skromnej kompozycji.
Komponując perfumy, „nosy” każdej marki zwracają baczną uwagę, aby w każdej z trzech faz rozwijania się ich aromatu występowały substancje z tej samej grupy zapachowej. To zapewnia harmonijny i nieprzerwany proces rozwijania się aromatu.
W zależności jakie zapachy podobają nam się najbardziej, nuty zapachowe komponowane są w specyficzny sposób, tak by łatwiej było nam znaleźć idealną dla nas mieszankę. Zostały one scharakteryzowane do podstawowego podziału, chodź bywają oczywiście kompozycje, które łamią standardy i wprowadzają na rynek perfum nowe podziały. Jest to bowiem nadal prężnie rozwijająca się gałąź kosmetyki.

I tak najbardziej cieszącą się popularnością grupę stanowią mieszanki zapachów kwiatowych, gdzie najczęściej spotykamy aromat jaśminu, fiołka, róży czy ylang-ylang. Drugą grupę stanowią zapachy szyprowe, które głównie składają się z aromatu cytrusów, ale i bergamotki czy dębu. Kolejnym są zapachy aldehydowe oraz fougere. Te drugie, to kategoria w której rządzą wonie mchu, paproci czy lawendy. W tej grupie znajdziemy przeważnie męskie, klasyczne perfumy. Jedną z ostatnich kategorii jest grupa skórzanych, drzewnych, tytoniowych zapachów. Często w kategoryzacji występują razem, ale istnieją podziały, gdzie każda z tych grup jest wyszczególniona. Charakteryzują się ciepłymi zapachami dymnymi, korzennymi i drzewnymi (np. paczula czy sandałowiec). Osobną i bardzo specyficzną jest grupa zapachów orientalnych, które mają ciepłą i egzotyczną barwę. Łączą w sobie nuty zarówno kwiatowe, jak i drzewne. Znajduje się tu także dużo przypraw. Ostatnia grupa, najstarsza w historii perfum, to zapachy cytrusowe. Pobudzające, świeże nuty to oczywiście zasługa bukietu zapachowego pochodzącego z limonki, cytryny, pomarańczy czy mandarynki.

Na koniec jeszcze parę słów o podziale. Potocznie na każdy flakon zawierający w sobie aromat zapachowy mówimy perfumy. Jednak te prawdziwe, które faktycznie powinny nosić to miano, przeważnie sprzedawane są w bardzo małych pojemnościach (5ml, 7,5 ml), a ich cena jest wielokrotnie wyższa niż flakony, które wszyscy dobrze znamy z perfumeryjnych półek. Oczywiście cena każdego zapachu, czy to wody perfumowanej, toaletowej czy kolońskiej, jest proporcjonalna do ilości olejków znajdujących się w danym roztworze. Najczęściej przyjmuje się następujący podział ze względu na stężenie wonnych olejków i alkoholu:

Parfum to najbardziej skondensowana forma zapachu, zawiera aż do 30-40% olejków zapachowych rozpuszczonych w 90-96% alkoholu, gdyż tak wysokie stężenie olejku wymaga również bardzo mocnego, czystego alkoholu. Zaraz za perfumami, najbardziej popularnymi na rynku są Eau de parfum lub parfum de toilette. Poza perfumami każda inna mieszanka esencji zapachowej i alkoholu nazywana jest eau, czyli woda. Zawiera ona 10-15% olejków zapachowych rozcieńczonych w 80-90% alkoholu. Eau de toilette – przeważnie jest „lżejszą wersją” wody perfumowanej, jednak coraz częściej marki lekko modyfikują jej skład, przez co zapach jest nieco inny, niż w przypadku wody perfumowanej. Woda toaletowa to mieszanka 5-10% olejków rozcieńczonych w 60-85% alkoholu. Eau de cologne, czyli woda kolońska to mieszanka 3-5% olejków w 80% alkoholu. Ostatnia Eau fraiche – znana pod nazwą wody odświeżającej – to lekka, odświeżająca bryza zawierająca od 1-3% olejków rozcieńczonych w 70-80% alkoholu. Jej zadaniem jest raczej, jak sama nazwa wskazuje, odświeżyć, niż nadać konkretny zapach.

Podsumowując, warto pamiętać, że wybór zapachu jest indywidualną sprawą każdego z nas. Woń, którą czujemy po otwarciu flakonu może drastycznie się różnic po połączeniu się na skórze z naszym PH, czasami niestety na niekorzyść perfum. Dlatego wybór „naszego” zapachu, w którym czujemy się najlepiej warto podjąć spokojnie, po całkowitym przetestowaniu kandydata. Perfumy nie mają jednego, stałego i niezmiennego zapachu, zmieniają się, ewoluują, żyją. Jeśli damy im szansę to na pewno pokażą nam swoją magię i uwiodą zapachem.